Τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ότι ο αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας λόγω έλλειψης κοινωνικών σχέσεων είναι μεγαλύτερος από αυτόν της παχυσαρκίας.
Η μοναξιά μπορεί να συνδεθεί αξιόπιστα με μια σημαντική αύξηση του κινδύνου πρόωρης θνησιμότητας, σύμφωνα με μελέτη του Brigham Young University. Η επικεφαλής συγγραφέας, Julianne Holt-Lunstad, σημειώνει ότι «ουσιαστικά στοιχεία δείχνουν τώρα ότι τα άτομα που στερούνται κοινωνικών συνδέσεων (τόσο αντικειμενική όσο και υποκειμενική κοινωνική απομόνωση) διατρέχουν κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας».
Η Holt-Lunstad πιστεύει ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με τη μοναξιά είναι ήδη μεγαλύτεροι από τους κινδύνους όπως η παχυσαρκία:
Πριν από αρκετές δεκαετίες, οι επιστήμονες που παρατήρησαν διαδεδομένες αλλαγές στη διατροφή και τη συμπεριφορά, προειδοποίησαν για την παχυσαρκία και σχετικά προβλήματα υγείας. Η παρούσα επιδημία παχυσαρκίας είχε προβλεφθεί. Η παχυσαρκία λαμβάνει συνεχή κάλυψη στα μέσα ενημέρωσης και στην πολιτική δημόσιας υγείας. Η τρέχουσα κατάσταση της έρευνας σχετικά με τους κινδύνους της μοναξιάς και της κοινωνικής απομόνωσης είναι παρόμοια με αυτήν της έρευνας για την παχυσαρκία πριν από 3 δεκαετίες… Τα τρέχοντα στοιχεία δείχνουν ότι ο αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας από την έλλειψη κοινωνικών σχέσεων είναι μεγαλύτερος από αυτόν της παχυσαρκίας.
Επιπλέον, προειδοποιεί ότι «οι ερευνητές έχουν προβλέψει ότι η μοναξιά θα φτάσει σε επιδημικές αναλογίες έως το 2030, εκτός εάν ληφθούν μέτρα».
Γιατί είμαστε τόσο απομονωμένοι ο ένας από τον άλλο;
Από μια άποψη, μπορεί να ειπωθεί ότι ο δυτικός πολιτισμός στο σύνολό του έχει προωθήσει τη σταδιακή αποσύνθεση των φυσικών και κοινωνικών μας δεσμών. Με έμφαση στους ατομικούς στόχους και σχεδόν φανατικό ενδιαφέρον για την προσωπική επίτευξη, οι παραδοσιακοί θεσμοί της οικογένειας και της κοινότητας και η ικανότητά τους να παρέχουν στα μέλη τους μια αίσθηση ότι ανήκουν και έχουν κοινό σκοπό έχουν κατακερματιστεί σημαντικά.
Η οικογενειακή μονάδα έχει μεταβεί από συστήματα αμοιβαίας υποστήριξης που συνδέονται με μεγάλες γενιές σε μικρές και άμεσες μονάδες, μερικές φορές με τη συμμετοχή μονογονέων των οποίων οι ανάγκες καθιστούν πολύ δύσκολη τη δημιουργία ενός σταθερού οικογενειακού περιβάλλοντος για τα παιδιά τους. Προσθέστε σε αυτό το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι δεν οικοδομούν καν οικογένειες, και η κοινωνία μας έχει περισσότερους ανθρώπους που ζουν μόνοι από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία. Αυτό περιλαμβάνει τους ηλικιωμένους, οι οποίοι είναι λιγότερο πιθανό να «ταιριάξουν» στις οικογένειες των παιδιών τους από ποτέ.
Η παρακμή της «κοινότητας» είναι ίσως τόσο σημαντική όσο η αποσύνθεση της οικογενειακής μονάδας. Στις κοινότητες δυτικού τύπου, οι άνθρωποι εργάζονται ως μια συλλογή μεμονωμένων μονάδων που αλληλεπιδρούν με συγκεκριμένες λειτουργίες και όχι ως αλληλένδετο σύνολο με μια σημαντική κοινή ταυτότητα. Φυσικά, γίνονται προσπάθειες σήμερα να εντάσσονται ή να δημιουργούν «κοινότητες» όλη την ώρα, αλλά όπως το μοντέλο Meetup, βασίζονται στη συγκέντρωση επιλεγμένων ατόμων με παρόμοια ενδιαφέροντα και σκοπούς, αντί για μια κοινή αγκαλιά όλων των ανθρώπων σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή.
Η άνοδος των κοινωνικών μέσων
Πιστεύω ότι η άνοδος των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης τροφοδοτήθηκε εν μέρει από την αίσθηση της αποξένωσης που εδώ και καιρό αισθανόμαστε μέσα στη σύγχρονη κοινωνία μας. Δεν πιστεύω ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι η βασική αιτία της μοναξιάς μας, όπως πιστεύουν ορισμένοι, αλλά μάλλον ένα σύμπτωμα αυτού του πολύ πιο μακροχρόνιου κοινωνικού προβλήματος. Η σύνδεση μέσω συνομιλιών και ιστοσελίδων είναι κάτι που έχουμε συνηθίσει να προσεγγίζουμε, καθώς είναι τόσο άμεσα προσβάσιμο. Όμως, όπως κάθε γρήγορη επιδιόρθωση, δεν καταλήγει να εκπληρώνει τις βαθύτερες ανάγκες μας, είτε μεμονωμένα είτε ως κοινωνία.
Εάν βλέπουμε ότι η κοινωνία μας αποσυντίθεται σιγά-σιγά εδώ και εκατοντάδες χρόνια, τότε είναι καθήκον μας ως κοινωνία (εάν μπορούμε ακόμα να ταυτιστούμε με την «κοινωνία» μας) να λάβουμε μέτρα για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Ωστόσο, το ποιά θα είναι αυτά τα μέτρα, δεδομένου των σημερινών τάσεων, είναι μια μεγάλη συζήτηση.
Το να είσαι μόνος
Μια προσέγγιση είναι να αναγνωρίσουμε πρώτα ότι η έμφαση της Δυτικής κοινωνίας στο άτομο δεν είναι απαραίτητα κακό. Στην πραγματικότητα, πιστεύω ότι η ανάπτυξη της προσωπικής ακεραιότητας, της δημιουργικότητας και της αυτονομίας είναι ένα κρίσιμο βήμα στην εξέλιξη της ανθρώπινης συνείδησης. Το να μάθεις πώς να είσαι μόνος με τον εαυτό σου είναι μέρος αυτής της διαδικασίας. Στο έργο του με τίτλο Pensées, ο Γάλλος φιλόσοφος Blaise Pascal παρατήρησε ότι «Όλα τα προβλήματα της ανθρωπότητας προέρχονται από την ανικανότητα του ανθρώπου να καθίσει ήσυχα σε ένα δωμάτιο μόνος του».
Όπως αποδεικνύεται από τους ανατολίτες γκουρού και τους μυστικιστές, μπορεί κανείς να είναι απόλυτα ικανοποιημένος μόνος του. Αυτό μπορεί να διευκολυνθεί σε μεγάλο βαθμό από την πρακτική του διαλογισμού και άλλων παρόμοιων μεθόδων που μας δίνουν άμεση αντίληψη της ενεργητικής μας σύνδεσης όχι μόνο με άλλους ανθρώπους, αλλά με όλα τα πράγματα. Σε αυτήν την υψηλότερη κατάσταση, δεν βιώνονται οι βλαβερές συναισθηματικές επιπτώσεις της μοναξιάς και της κοινωνικής απομόνωσης.
Το επόμενο βήμα μας
Ωστόσο, η ζωή του γιόγκι παραμένει για λίγους. Φαίνεται ότι οι υπόλοιποι από εμάς ήρθαμε σε αυτόν τον πλανήτη για να αλληλεπιδράμε, να μοιραζόμαστε και να αγαπάμε. Και δεν έχουμε ενσαρκωθεί σε αυτόν τον πλούσιο φυσικό κόσμο για να βελτιωθούμε στις εικονικές σχέσεις. Σε αυτό το στάδιο, ίσως έχουμε εξοικειωθεί υπερβολικά με την κοινωνική απομόνωση.
Η Holt-Lunstad σημειώνει ότι «παρόλο που ζώντας μόνος μπορεί να προσφέρει ανέσεις και πλεονεκτήματα σε κάποιον, αυτή η μετα-ανάλυση δείχνει ότι η σωματική υγεία δεν είναι μεταξύ αυτών των πλεονεκτημάτων». Αναφέρει επίσης μια άλλη μελέτη που «έχει δείξει υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης για όσους είναι πιο κοινωνικά συνδεδεμένοι». Και έπειτα υπάρχει και η 75χρονη μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, όπου «ήταν καθολικά σαφές ότι χωρίς αγάπη και υποστηρικτικές σχέσεις, οι άνδρες στη μελέτη δεν ήταν ευχαριστημένοι». Το μήνυμα καθίσταται σαφές: πρέπει να ενωθούμε.
Πιθανόν να βρισκόμαστε σε μεγαλύτερο σημείο καμπής στην ανάπτυξή μας από ό, τι συνειδητοποιούν οι περισσότεροι από εμάς. Φαίνεται ότι έχουμε φτάσει στο τέρμα της εξερεύνησης του ατομικισμού και ετοιμαζόμαστε να προχωρήσουμε στην επίτευξη μεγαλύτερης ισορροπίας με μια συλλογική ταυτότητα. Αυτό δεν είναι μια επιστροφή στους παραδοσιακούς τρόπους, αλλά περισσότερο μια σύνθεση της ατομικής μας ανάπτυξης με αυτήν των κοινών εμπειριών την οποία επιθυμούμε. Αυτή η σύνθεση σηματοδοτεί το επόμενο στάδιο της εξέλιξής μας.
Πηγή: collective-evolution.com
